Vitamin A trị mụn như thế nào?

Retinol là gì?
Retinol chính là một dẫn xuất vitamin A thuộc nhóm retinoid. Retinol hoạt động bằng cách trung hòa những gốc tự do có trong làn da, những gốc tự do này có thể làm tổn thương đến tế bào collagen.
Là một dẫn xuất vitamin A nên Retinol được coi là hoạt chất mỹ phẩm và có mặt trong các sản phẩm chăm sóc da dạng không kê toa. Tuy nhiên, để retinol phát huy hết tác dụng của nó thì bạn cần sử dụng chúng liên tục, thường xuyên nhưng phải đúng cách.
Vitamin A (retinoid) thường được sử dụng dưới nhiều hình thức, phổ biến nhất là dùng điều trị mụn trứng cá. Các phương pháp điều trị bằng vitamin A đặc biệt có hiệu quả đối với da dầu vì thiếu hụt vitamin A từ bên trong là một trong những nguyên nhân dẫn đến da tiết nhiều dầu nhờn. Vitamin A hoạt động bằng cách ngăn ngừa sự tích tụ gây bít tắc lỗ chân lông. Ngoài ra tính chất chống oxy hóa hoạt động như một chất chống viêm và làm dịu mụn trứng cá bị sưng đỏ.
Các provitamin A carotenoid như beta-carotene (alpha-caroten, gamma-carotene, beta-cryptoxathin) là những chất chống oxy hóa, beta-carotene (tiền vitamin) phải được hấp thu và chuyển đổi thành retinal trong ruột non. Cơ thể không hấp thu và chuyển đổi carotenoid hiệu quả như retinoid. Nếu mụn trứng cá từ trung bình đến nặng mà các phương pháp điều trị khác đều không hiệu quả thì retinoid có thể giúp được trong trường hợp này.

Phân loại khác của nhóm Retinoids:
Về phân loại, nhóm Retinoids có 5 loại cơ bản như sau:
- Retinyl palmitate: Retinyl palmitate được xem là loại retinoid không kê toa nhẹ nhất cho làn da. Nếu sở hữu một làn da nhạy cảm hoặc quá khô và ít nếp nhăn thì có thể sử dụng Retinyl palmitate.
- Retinaldehyde: Đối với Retinaldehyd thì nó sẽ mạnh hơn so với retinyl palmitate.
- Retinol: Là một thành phần mạnh nhất có trong những sản phẩm chứa nhóm chất retinoids không kê đơn;
- Tretinoin: Đây là một dạng thuộc nhóm retinoid mạnh nên nó cần sự kê toa từ bác sĩ.
- Tazarotene: Loại chất này thuộc dạng mạnh nhất trong nhóm chất Retinoids, nó thường được dùng để điều trị các vấn đề về lão hóa da nhiều, do đó cần có sự can thiệp liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa.
Các loại thuốc retinoid cho mụn trứng cá kích thích sự phát triển của các tế bào trên da làm cho da liên tục thay mới, tái tạo nhanh. Điều này giúp cải thiện các nang lông đang bị viêm, dãn nở quá mức, làm thông thoáng lỗ chân lông, giúp các loại kem và gel dược phẩm hoạt động tốt. Làm giảm sự bùng phát mụn trứng cá bằng cách ngăn ngừa các tế bào chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông Từ đó có thể giảm sự hình thành sẹo mụn. Nhiều loại thuốc điều trị mụn trứng cá ở người trưởng thành trẻ tuổi sử dụng retinoid bao gồm retinol, tretinoin và isotretinoin. Isotretinoin, tretinoin kích thích sự phát triển nhanh của các tế bào với khả năng kích ứng da từ 0,15% đến 0,6%.

Cơ chế tác dụng
Các loại thuốc này là dạng tổng hợp vitamin A, kích thích tăng trưởng tế bào trong da bằng cách kích hoạt các gen tạo ra tế bào trưởng thành. Trong đó tế bào quan trọng là nhóm tế bào chuyên biệt được gọi là keratinocyte, tạo nên 95% lớp ngoài của da, còn gọi là lớp biểu bì, giúp tạo một rào cản bảo vệ da khỏi các tác động từ môi trường bên ngoài.
Retinol tương tác với các protein được gọi là protein liên kết retinol (RBP), hỗ trợ các quá trình chuyển hoá nội bào thông qua protein thụ thể liên kết với CRBP (protein liên kết retinol tế bào) trong tế bào chất. Các enzyme retinol dehydrogenase (RoDH) chuyển hóa retinol thành retinaldehyde (Rh), sau đó retinaldehyde được chuyển hóa thành retinoic acid (RA) bởi retinaldehyde dehydrogenases (RALPHs). Trong tế bào chất, RA được liên kết với CRABP (protein liên kết RA của tế bào) hoặc biến đổi thành các hợp chất phân cực hơn, các hợp chất này sẽ được chuyển hóa thêm. RA đi vào nhân và liên kết với các thụ thể RA (RAR) và thụ thể retinoid X (RXR), chúng tự dị hóa và liên kết với một chuỗi DNA được gọi là RARE (yếu tố đáp ứng RA), kích hoạt phiên mã của các gen mục tiêu.
- Retinaldehyde: Đối với Retinaldehyd thì nó sẽ mạnh hơn so với retinyl palmitate.
- Retinol: Là một thành phần mạnh nhất có trong những sản phẩm chứa nhóm chất retinoids không kê đơn;Tretinoin: Đây là một dạng thuộc nhóm retinoid mạnh nên nó cần sự kê toa từ bác sĩ.
- Tazarotene: Loại chất này thuộc dạng mạnh nhất trong nhóm chất Retinoids, nó thường được dùng để điều trị các vấn đề về lão hóa da nhiều, do đó cần có sự can thiệp liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa.
Các loại thuốc retinoid cho mụn trứng cá kích thích sự phát triển của các tế bào trên da làm cho da liên tục thay mới, tái tạo nhanh. Điều này giúp cải thiện các nang lông đang bị viêm, dãn nở quá mức, làm thông thoáng lỗ chân lông, giúp các loại kem và gel dược phẩm hoạt động tốt. Làm giảm sự bùng phát mụn trứng cá bằng cách ngăn ngừa các tế bào chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông Từ đó có thể giảm sự hình thành sẹo mụn. Nhiều loại thuốc điều trị mụn trứng cá ở người trưởng thành trẻ tuổi sử dụng retinoid bao gồm retinol, tretinoin và isotretinoin. Isotretinoin, tretinoin kích thích sự phát triển nhanh của các tế bào với khả năng kích ứng da từ 0,15% đến 0,6%.
 

Các dạng khác nhau của vitamin A kích hoạt lượng DNA khác nhau tạo ra tốc độ tăng trưởng khác nhau. Keratinocyte liên tục di chuyển về phía bề mặt của da, tiêu diệt, ngăn vi khuẩn gây mụn, làm mới, tái tạo da, có thể giải phóng các chất gây viêm để ngăn chặn vi khuẩn, giữ các độc tố lại, đồng thời gửi tín hiệu tới hệ miễn dịch để giúp tiêu diệt vi khuẩn và độc tố. 

Các dạng dẫn xuất retinol thường được sử dụng trong điều trị mụn
- Retinyl propionate: Thường có mặt trong các sản phẩm chăm sóc da vì nó dịu nhẹ không gây kích ứng, do vậy da cần tạo các enzyme để chuyển hóa nó thành retinol có ích.
- Retinyl palmitate: Là một este hoặc hợp chất hóa học được hình thành từ phản ứng của retinol và acid palmitic, xuất hiện trong nhiều loại kem trị mụn trứng cá. Là thành phần khá ổn định, nhẹ dịu không bị biến chất khi tiếp xúc với ánh sáng, nhưng cơ thể vẫn phải tự chuyển đổi thành retinol.
- Retinol: Retinol là dạng vitamin A có thể vận chuyển qua mạch máu đi vào bên trong cơ thể người. Nó là dạng hòa tan của vitamin A, phân hủy khi tiếp xúc với oxy. Khi bôi retinol lên da, nó sẽ phản ứng với các enzyme trên da để cuối cùng chuyển hóa thành acid retinoic. Đây là một một quá trình dài vì thế mức độ hoạt động của retinol phụ thuộc vào độ pH và việc tạo ra nồng độ acid retinoic phải mất đến 3-6 tháng, mới được kết quả trị liệu như mong muốn.
- Retinoic acid: Retinol chuyển hóa thành Retinoic acid- một dạng dẫn xuất tự nhiên của vitamin A mà có tác dụng trị liệu trên da. Nó liên kết với các thu thể ở các vị trí khác nhau trên tế bào trong các mô để chuyển đổi gen. Acid retinoic tác động đến mức độ tế bào giúp:
+ Ngăn ngừa sự hình thành Androgen (một trong những nguyên nhân chủ yếu gây mụn trứng cá).
+ Giảm lượng dầu do lỗ chân lông tiết quá mức, làm giảm sự tắc nghẽn lỗ chân lông
+ Giúp ngăn ngừa, loại bỏ các tế bào da làm tắc nghẽn lỗ chân lông bằng cách làm nó bong tróc ra.
+ Bảo vệ chất béo không bị quá trình oxy hóa (giữ cho tế bào hạn chế việc tổn thương sinh ra sẹo), tăng sinh collagen, tái tạo, cải thiện độ đàn hồi, hạn chế quá trình lão hóa da.
- Tretinoin: Tretinoin chính là acid retinoic, vì không cần trải qua quá trình chuyển đổi nên có hiệu lực khá mạnh gấp nhiều lần so với retinol vì vậy cần phải có chỉ định của bác sĩ. Được sử dụng trong điều trị một số loại mụn trứng cá và hạn chế nếp nhăn, lành sẹo. Nó hoạt động bằng cách làm cho lớp ngoài của da phát triển nhanh hơn và được thay thế bằng các tế bào mới. Khi lớp da cũ bong ra, da mới bên dưới sẽ được tái tạo collagen, giúp giảm sự hình thành mụn đầu đen và các loại mụn trứng cá khác. Ban đầu da sẽ hơi sưng nên có thể mất vài tuần (8-10 tuần) để thấy được sự cải thiện hiệu quả của thuốc đối với mụn trứng cá.
- Isotretinoin (13-cis-retinoic): Mụn trứng cá nghiêm trọng khó có thể điều trị dứt điểm được bằng các phương pháp khác thì isotretinoin có thể được dùng trong trường hợp này (hiệu lực mạnh hơn tretinoin). Khoảng 85% bệnh nhân thấy được hiệu quả lâm sàng, da hết mụn vĩnh viễn sau một đợt điều trị bằng isotretinoin. Thường được sử dụng dưới dạng thuốc uống kê theo toa cho những bệnh nhân bị mụn trứng cá nghiêm trọng, loại mụn gây ra u nang, sưng to, và gây đau đớn. Một đợt điều trị mất khoảng 4-5 tháng hoặc có thể dài hơn đối với từng trường hợp khác nhau theo chỉ định của bác sĩ da liễu.

Lưu ý khi sử dụng retinol:
- Bắt đầu chậm: Khi sử dụng retinoid trên làn da, nên khởi đầu sử dụng một cách chậm rãi. Khi sử dụng không đúng cách retinoid có thể gây ra những kích ứng khó chịu trên da. Tuy nhiên, cách tốt nhất để sử dụng retinol là sử dụng chúng thật ít trong vài tuần đầu tiên và sau đó từ từ tăng dần. 
Khi bắt đầu sử dụng retinoid, bạn nên bôi một lần mỗi ba ngày trong một hoặc hai tuần đầu tiên. Sau khi làn da thích nghi với sản phẩm, tăng số lần sử dụng, thêm một lần mỗi hai đêm trong một vài tuần. Sau đó, sử dụng sản phẩm mỗi đêm trong một tuần nữa và dần dần chuyển sang sử dụng nó hàng đêm.
Chờ 20 phút sau khi rửa mặt bạn trước khi sử dụng sản phẩm retinoid để giảm kích ứng. Sau khi làm sạch, rào cản tự nhiên của làn da có thể phần nào bị tổn thương, do đó cần ít thời gian để làn da hồi phục.